Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları

Ön çapraz bağ diz ekleminin sabitliğini sağlayan bağlardan biridir. Ayrıca arka çapraz bağ, iç ve dış yan bağlar buna katkıda bulunur. Ön çapraz bağ özellikle spor aktiviteleri sırasında en fazla yaralanan bağdır.

Ön çapraz bağ yırtığının bulguları nelerdir?

Ön çapraz bağ yırtıldığı anda kanamaya bağlı olarak diz ekleminde kan birikmesi ve şişlik olur. Ağrı belirgindir ve diz hareketleri çok zordur. Genellikle üzerine yük vermek ağrılıdır.

Yaralanmanın ilk döneminden sonra, birkaç hafta içinde şişliğin azalmasına bağlı olarak ağrı azalır ve hareketler kısmen kazanılmaya başlanır. İleri dönemde ise dizde boşluk hissi, güvensizlik, hareket veya yürüme sırasında dizin kendiliğinden dönmesi görülebilir. Eşlik eden menisküs yırtığı varlığında ise takılma, kilitlenme gibi bulgular olabilir.

 

 

Ön çapraz bağ yaralanmasından sonra ne yapılmalıdır?

Diz bölgesindeki yaralanmalardan sonra ilk olarak buz uygulanması kanamanın miktarını ve dolayısıyla şişliği azaltır. Yaralanmanın olduğu gün veya hemen sonrasında hastaneye başvurulduğunda hastanın öyküsü ve yapılabildiği kadar muayene ile ön çapraz bağ yırtığı tanısı konursa yine buz uygulamasına devam ettirilir, bandaj veya dizlikle diz hareketleri sınırlandırılır ve bir süre istirahate alınması sağlanır.

Yaralanmanın ilk dönemi geçtikten sonra (1-3 hafta) yeniden muayene edilerek tanı kesinleştirilir ve tedavi için karar verilir.

 

Ön çapraz bağ yırtığında tedavi nasıldır?

Hastanın yaşı, işlevleri, şikayetleri ve beklentileri tedavi için önemlidir. Eşlik eden menisküs veya kıkırdak yaralanması varlığında cerrahi tedavi düşünülmelidir. Genç hastalar daha aktif ve hareketli olduklarından bağ yırtığından daha olumsuz etkilenirler. Günlük işlevlerde dizde dönme ve boşluk hissi sık gerçekleşir. Ayrıca zaman geçtikçe ön çapraz bağın işlevsiz olması nedeniyle dizin sabitliğinde azalmaya bağlı olarak kıkırdak aşınması (kireçlenme) ve dizde ilave yaralanmalar gelişme riski artar. Dolayısıyla genç hastalarda ameliyatla tedavi öncelikle düşünülmelidir.

İleri yaşlardaki hastalarda ise yine beklentiler ve hastanın aktivitesi göz önüne alınarak tedaviye karar verilir.

Ön çapraz bağ ameliyatında ne yapılmaktadır?

Cerrahi tedavide bağın rekonstrüksiyonu söz konusudur. Bunun için hastanın kendisinden veya kadavra dokularından steril edilerek özel şartlarda alınan bağlar kullanılabilir. Daha çok hastanın kendisinden alınan bağlar kullanılmaktadır.

Günümüzde ön çapraz bağ ameliyatı artroskopik (kapalı) yöntemle yapılmaktadır. Uygun kalınlık ve uzunlukta alınan bağ diz eklemini oluşturan iki kemiğin içinde açılan tünellerden geçirilerek kemiklere çeşitli metal ve metal olmayan materyallerle tespit edilir.

 

 

 

 

Ameliyat sonrası süreç nasıldır?

Ön çapraz bağ ameliyatı sonrası hastaya belli bir süre dizlik kullandırılır. İlk günlerde buz uygulaması yapılır. Eklem hareketlerini kazandırmaya yönelik egzersizlere başlanır. Yine uygulanan yönteme göre koltuk değneğiyle yük verdirilerek veya verdirilmeyerek yürüme sağlanır.

Ameliyattan bir süre sonra özel bir rehabilitasyon programı (fizik tedavi) uygulanır. Rehabilitasyon, tedavinin önemli bir basamağıdır ve uygulanan ameliyatın sonucunu iyileştirici etkisi vardır. Rehabilitasyonun süresi uygulanan yönteme, cerrahın tercihine ve rehabilitasyon merkezinin programına göre değişkenlik gösterebilir.